Met de afgelopen Amerikaanse verkiezingen die waarschijnlijk de historie ingaan als een strijd tussen de twee meest gehate presidentskandidaten ooit, zien we leiderschap in een bijzonder licht. Er is bepaald geen tekort aan boeken over leiderschap, terwijl er in het zakenleven en de politiek weinig figuren rondlopen die als echte leiders gezien worden.
Sterk leiderschap is de sleutel tot zakelijk succes – maar wel een ingewikkelde sleutel
Leiderschap kun je ten dele aanleren, maar in mijn ogen is het met name een aangeboren kwaliteit: je hebt het of niet. Leiders staan op in crisistijd en worden gepolijst in de vergaderruimte. Iemand die niet de trekjes heeft van een typische leider, gaat ze waarschijnlijk ook niet op wonderbaarlijke wijze oppikken.
Attila de Hun en leiderschap
Attila de Hun was een leider van de Hunnen, die onder zijn heerschappij grote delen van Eurazië wisten te veroveren. Hoewel er weinig directe bronnen bestaan over zijn leven en persoon, staat hij bekend als één van de grootste leiders uit de historie. Zijn leiderschap inspireerde grote groepen mensen, waardoor hij zelfs het bijna mythische Romeinse Rijk tot wankelen wist te brengen.
Samen met namen als Genghis Khan is er veel onderzoek gedaan naar wat hen zo succesvol maakte als leider. Gebaseerd op deze onderzoeken, onderscheiden we vijf belangrijke factoren waarover een sterke, succesvolle leider in het zakenleven of de politiek moet beschikken. Deze factoren zijn fundamentele schakels in goed leiderschap.
1. Consistentie
Mensen zijn geneigd personen te volgen wiens reacties voorspelbaar zijn. Voorspelbaarheid wil hier niet zeggen dat ze niet origineel zijn. Het betekent eerder dat iemand rechtlijnig is en een duidelijke mening heeft die niet met alle winden meevaart.
Wanneer een teamlid weet hoe de manager waarschijnlijk reageert bij een succes of verlies, kan het teamlid uiteindelijk eenvoudiger besluiten hoe er gehandeld moet worden met het oog op lastige beslissingen. Het zorgt voor duidelijkheid en uiteindelijk meer zelfstandigheid en een beter geolied team, wat werk uit handen neemt van de manager.
2. Eindverantwoordelijkheid
Een echte leider onderkent zijn of haar verantwoordelijkheid voor de acties van zijn of haar teamleden. Dat kan soms betekenen dat je als manager klappen te verduren krijgt vanwege acties waar je zelf niet of nauwelijks invloed op hebt gehad. Toch word je als leider altijd geacht voor je team te gaan staan.
Het toont niet alleen de buitenwacht dat je jezelf als een leider presenteert die de eindverantwoordelijk zonder enige voorwaarden aanneemt, het resulteert ook in meer waardering vanuit het team. Het nemen van verantwoordelijkheid is dan ook een belangrijk onderdeel van people management.
Hoewel het een open deur lijkt, zien we in de media vrijwel wekelijks managers van grote bedrijven die de schuld bij werknemers leggen en daarmee gigantisch de fout ingaan.
3. Betrouwbaarheid
Een goede leider is betrouwbaar. Wanneer we ons verraden of voorgelogen voelen, bijvoorbeeld omdat een baas de beloofde promotie niet nakomt, zorgt dat voor een verlies van motivatie om een extra stap voor diezelfde baas te zetten. We doen nog wel wat hij of zij ons vraagt, maar niet meer. Bovendien ligt (on)bewuste tegenwerking uit wraak ook op de loer.
Een kennis van mij werd eens verteld dat hij alleen promotie kon krijgen als hij het bedrijf verliet. Hij zei dat hoewel hij hem zag als een gewaardeerd teamlid, hij ook altijd slechts één van de vele bijdragers zou blijven binnen het bedrijf.
Hoewel het een vervelende boodschap was, was de eerlijkheid prijzenswaardig. Op een gekke manier gaf het mijn kennis uiteindelijk juist energie om te weten dat het niet uitmaakte hoe hard hij zou werken: hij zou op dezelfde plek blijven zitten.
Uiteindelijk had de leidinggevende het ook nog eens aan het verkeerde eind: hij maakte uiteindelijk twee keer promotie voordat hij het bedrijf verliet. Desondanks was hij blij met de eerlijkheid op dat moment. Juist die eerlijkheid was een teken dat zijn baas een goede leider was.
4. Visie
De beste leiders hebben een kristalheldere, goed-onderbouwde visie. Niet alleen voor een bedrijf of carrière, maar het hele leven. Bij iemand met sterk leiderschap weet je waar hij of zij voor staat. Bovendien kan een goede leider anderen met deze visie inspireren en meningen veranderen.
Dit is een reden waarom (met name historische) militaire leiders zo gewaardeerd worden. Ons instinct is om te overleven, altijd. Toch weten militaire leiders anderen te inspireren om dingen te doen die dat overleven in gevaar brengen. Dat vergt een bijzonder leiderschap.
5. Moed
Bij goed leiderschap hoort ook dat er soms beslissingen genomen moeten worden die impopulair zijn. Zo zijn reorganisaties of enkelvoudige ontslagen soms simpelweg onontkoombaar. De leider van het bedrijf of de afdeling moet deze beslissing maken en/of naar buiten brengen.
Sterke leiders zijn niet bang om te falen, niet bang om fouten te maken, niet bang om fouten toe te geven en bovenal niet bang om dit leiderschap op te nemen.
Een dergelijke beslissing kan leiden tot boosheid, frustratie en soms een verlies aan respect voor de leider. Althans, op de korte termijn. Op de lange termijn leidt het maken van lastige, maar correcte beslissingen juist tot meer respect en erkenning.
We volgen mensen lang niet altijd omdat we ze leuk of aardig vinden. Er zijn genoeg mensen die je aardig vindt, maar niet als leider zou willen hebben. Er zijn ook mensen die je zelfs bij op het eerste oog gekke beslissingen zou volgen. Dit zijn de mensen met sterk leiderschap.
Dit zijn ook de mensen die moed tonen. Ze zijn niet bang om te falen, niet bang om fouten te maken, niet bang om fouten toe te geven en bovenal niet bang om dit leiderschap op te nemen.
